araçları Fizikte Kullanılan Ölçme Araçları

[Hardy]

Fizikte kullanılan ölçme araçları

NotuiteSane
Fizikte kullanılan ölçme araçları

Fizikte ölçme görünüşte basit olmasına rağmen, göründüğü gibi basit olmayıp karışık bir işlemdir. Ölçme yapabilmek için sırayla aşağıdaki sorulara cevap aramak gerekir;
Neyi ölçeceğiz?
Nesini ölçeceğiz?
Ne ile Ölçeceğiz?
Kim ölçecek?
Ne kadar?
BİLİNMESİ GEREKEN ÖLÇME

Eğitimcilerin, özellikle öğretmenlerin, ölçme ve test tekniği konusunda bilmeleri gerekli görülen noktaların başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.

1. Okutulan derslerdeki başarı ya da gelişmeleri ölçme amacı güden testler (bu arada özellikle standart testler) hakkında bilgi sahibi olmak: bu testleri hazırlama, uygulama, puanlama ve sonuçları doğru yorumlama ve kaydetme tekniklerini bilmek.
2. Test sonuçlarını çözümleme ve yorumlama için gerekli basit istatistiksel işlemlerle normların çeşit ve kullanılışını bilmek.
3. Ham puanları standart puanlara çevirebilmek.
4. Testlerin geçerlik ve güvenirlik katsayılarını yorumlayabilmek, bunların testin içeriği, madde sayısı, öğrenci grubunun özellikleri ve bunları etkileyen durumsal koşullarıyla olan ilişkileri bilmek.
5. Ölçme hatası kavramını bilmek, verilen herhangi bir puanı bu anlayışın ışığında yorumlayabilmek.
6. Çeşitli kollardaki eğitim-öğretim etkinlikleri çerçevesinde öğrencilerin tek tek ya da tüm sınıfın durumunu profille göstermek, değişme ve gelişmeleri profilden izlemek.
7. Bir test programının yapı, amaç ve özelliklerini bilmek, program gereğince kullanılan testleri amaca uygunluğu, uygulamaya elverişliliği yönlerinden eleştirebilmek, test programını daha yeterli ve etkin bir niteliğe kavuşturmak için gerekli önerilerde bulunabilmek ve bu yoldaki çalışmalara katılabilmek.
8. Sınav veya test sonuçlarının ve genellikle öğrencilerin tek tek veya grup olarak gösterdikleri gelişimleri anne-babalara, ilgililere ve gerektiğinde kamuya anlatabilmek.
9. Genel ve özel yetenek testleri ile başarı testlerinin kullanılış yer ve amaçlarını ayırt edebilmek, aralarındaki fark ve ilişkileri görebilmek.
10. Ölçme ve değerlendirmeyi bir eğitim süreci olarak kullanabilmek, sonuçları sınıflarda tartışarak öğrencilerin kendi kendilerini değerlendirme güçlerini geliştirmeyi sağlamak.
11. Ölçme ve değerlendirme etkinliğinin çok yanlı olduğunu bilmek; özellikle eğitim ve öğretimi çocukların öğrenme yeteneklerine ilgi ve kişisel eğilimlerine uygun düşecek yönde düzenlemek için ölçme ve değerlendirme sonuçlarından yararlanmak.

Ölçmenin Öğeleri
Varlık: Ölçme yönünden önemli olan varlığın canlı-cansız oluşu değil, somut-soyut oluşudur.
Ölçme aracı: Ölçme işlemlerinde kullanılan araçları, 1) standart. 2) standart olmayanlar, şeklinde iki gruba ayırabiliriz.
Sayısal sonuç: Ölçme aracı ile elde edilen sonuç birbiriyle yakından ilgilidir. Standart bir araç kullanarak yapılan ölçmede elde edilen sayısal sonuç kesinlik arzeder. Ölçmede kullanılan araç standart değilse, elde edilen sonuç kesin bir anlam taşımaz. Ölçülecek varlık veya özellik somut, ölçme aracı da standart ise sonuç kesin olacaktır.

Başlıca Ölçme Çeşitleri
Varlıkların veya ölçmek istediğimiz niteliklerin ölçülmesi, dolaylı (endirekt) ve dolaysız (direkt) olmak üzere iki şekilde olur. Ölçmede kullanılan ölçek ya da birime göre, elde edilen sonuç mutlak (kesin) veya bağıl (izafî) olabilir. Bu yönden de ölçme, mutlak ve bağıl olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Böylece ölçmeyi, yapılış şekline göre dolaylı ve dolaysız, kullanılan birim ve elde edilen sonuca göre de, mutlak ve bağıl olarak çeşitleyebiliyoruz.
Dolaylı ve dolaysız ölçme: Çoğunlukla, ölçülecek varlık ya da özellik, kullanılan araçla doğrudan ölçülebildiği halde, bazı hallerde varlığın kendisini doğrudan ölçmek mümkün olmamaktadır.
Mutlak ve bağıl ölçme : Bir uzunluk veya ağırlık söylendiği zaman herkes tarafından anlaşılan ve şüphe uyandırmayan bir kesinlik vardır. Bu şekil ölçmelere mutlak ölçme denir.
1- Mutlak ölçmede başlangıç noktası sıfırdır. Bağıl ölçmelerde, sıfır yokluğu göstermez.
2- Mutlak ölçme, her yerde ve herkes tarafından aynı anlamı taşır. Bağıl ölçmenin herkesçe kabul edilen kesin bir anlamı yoktur.
Ölçmede Hassaslık ve Hata Kavramı
Bir ölçme işleminde hatayı en az seviyeye indirebiliriz. Fakat, aracımız çok hassas bile olsa, tamamen hatasız bir ölçmeyi kolay kolay yapamayız.
Her ölçmede mutlaka hata payı vardır. Bu hata ölçme yönteminden, ölçmeyi yapan bireyden, ölçme yapılan ortamdan vb. olabilir.
Eğitimdeki ölçmelerde hatadan sakınmak için, hata kaynakları ve bu kaynakların ölçme sonuçlarını nasıl etkilediği bilinmelidir.
1- Ölçmeyi yapan kişiden gelen hatalar; Bireylerin, ölçme konusu ile ilgili bilgi ve becerilerinin noksan ve farklı oluşundan dolayı, herkes aynı derecede hassas bir ölçme yapamaz.
2- Ölçme aracından gelen hatalar; Bir araç ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, zamanla hassaslığı bozulabilir.
3- Ölçen kişinin ve ölçme aracının çevre ile etkileşiminden doğan hatalar; Özellikle insanla ilgili ölçme çalışmalarında bu durum daha çok etkili olur. Ölçen kişi ile, ölçülen kişinin etkileşmesi, ölçme sonucunu olumlu ve olumsuz şekilde etkileyebilir.
4- Kaynağı belli olmayan hatalar; Kaynağı iyi bilinmeyen, ölçmeciye veya ölçme aracına bağlı olan ve ölçme sonuçlarına gelişigüzel yansıyan hatalara tesadüfi hatalar denir.
Bir aracın ölçülmek isteneni doğru olarak ölçmesi, bu aracın geçerli olduğunu gösterir. Her uygulanışta aynı sonucu vermesi de onun güvenilir olduğuna işarettir. İnsanın ruhsal yönü ile ilgili nitelikleri, birbirinden tam olarak ayırmak mümkün olmadığı gibi, bu niteliklerin birbirlerini etkilemesi ölçme işlemini daha da zorlaştırır. Bunun için de, eğitim ve öğretimde kullanılan ölçme araçlarının geçerliliği ve güvenilirliği tam değildir.

Değişkenler
Ölçülecek olan durum ve niteliklere genellikle obje denmektedir. Varlık ve olaylar arasında değişiklik gösteren objelere de değişken denir. Boy, ağırlık, renk, sıcaklık, basınç, zekâ hepsi birer değişkendir. Değişkenlerin bir kısmını sayılarla gösterebildiğimiz halde (boy, ağırlık, sıcaklık, yaş gibi), bazılarını ancak özellik olarak belirleyebiliyoruz. Bu nedenle değişkenler ikiye ayrılırlar.
1. Nicel değişkenler
2. Nitel değişkenler
Nicel değişkenler sayılarla gösterilebilen değişkenlerdir. Nitel değişkenler ise, kalite ve çeşit yönünden ifade edilebilirler. Cinsiyet, renk, din, ilgi, davranış gibi. Bunlar sıfatlarla gösterilirler. Bu bakımdan nitel değişkenler, ölçmeden çok gruplama, sıralama ve derecelemeye uygun düşerler. Nicel değişkenler, her çeşit ölçme araçları ile ölçülerek sayısal olarak belirlenirler. Nitel değişkenleri bu şekilde ölçme olanağı yoktur. Ancak, aynı özelliklere sahip olanlar gruplanır, grupların frekansı bulunarak sonuç sayı ile gösterilebilir. Bu da ölçme değil bir sayma olur.

Ölçek Çeşitleri
Ölçekler; değişkenlerin sayısal olarak gösterilmelerini sağlayan şekil ve yöntemlerdir. Ölçeklerin başlıcaları, en yetersizinden, en yeterli olana doğru şöylece sıralanmaktadır;
1-Sınıflandırma ölçekleri: Bu ölçeklere aynı zamanda gruplama ölçekleri de denmektedir. Benzer özelliklerden yararlanmak ve aynı özellikleri taşıyanları bir grupta toplamaktır. Nitel değişkenlerdir. Ölçmeye ve bir birim cinsinden sayı ile gösterilmeye uygun düşmediklerinden gruplamaya tabi tutulurlar. Gruplarda bulunan elemanları sayarak, frekans dağılımını ve modunu bulmak mümkündür. Daha ileri istatistik işlemleri uygulama olanağı yoktur.
2-Sıraya Dizme Ölçekleri: Sıralama genellikle, gruplamadan sonra yapılan bir işlemdir. Objeleri, herhangi bir özelliğe sahip olma derecelerine göre sıraya koymaktır. Benzer özellikler bakımından, en üstün olandan en geri olana doğru 1 inci, 2 inci, 3 üncü, 4 üncü seklinde sıralamaktır. Sıraya konulduktan sonra ortak özellik önemini kaybeder. Önemli kimin kimden daha çok, daha az veya küçük-büyük oluşudur.
3-Aralıklı ölçekler (Eşit aralık Ölçeği) : Bu çeşit ölçeklerde bir başlangıç noktası vardır. Başlangıç noktasından itibaren, ölçek eşit aralıklara bölünmüştür. Ancak başlangıç noktası kesin değildir, mutlak yokluğu göstermez, izafi olarak kabul edilmiş bir noktadır. Bu bakımdan birimler birbirinin iki katı veya yarısı değildir. Biri diğerinden şu kadar fazla ya da ek——.
Aralık ölçekleri, objeler arasındaki farkın miktarını göstermektedir. Onun için toplama, çıkarma gibi hesaplama işlemleri yapılabilir. Her tür istatistik işlemi uygulanabilir. Termometreler, puanlar aralık ölçeklerine örnektir.
4-Oran Ölçekleri: Ölçeklerin en üstünü bu ölçeklerdir. Bu tip öl*çeklerin aralıklı ölçeklerden tek farkı mutlak yokluğu gösteren bir başlangıç noktasının bulunmasıdır. Başlangıç izafi olarak kabul edilmiş bir nokta değil, mutlak yokluğu gösteren bir sıfır noktasıdır. Başlangıcının kesin yokluğu göstermesi ve aralıklarının eşit olması, bu ölçeklerle elde edilen sonuçlara her çeşit hesaplamanın uygulanabilmesini sağlar.
Oran ölçeklerinin kullanıldığı ölçmeler kesindir. Nicelik cinsinden değişkenler bu çeşit ölçeklerle ölçülür. Oran ölçekleriyle elde edilen verilere her tür istatistik işlemler uygulanabilir.

Fiziksel ve Sosyal Bilimlerde Ölçme
1. Fiziksel bilimlerin ölçme konusu somuttur, maddenin nicel yönü ile ilgilenir. Sosyal bilimlerin konusu ise daha çok soyuttur. Somutun kesin olarak ölçülmesi mümkün olduğu halde, soyutun ölçülmesi çok zordur. Soyutun ölçülmesinin zorluğu yanında elde edilen sonuçlar da kesin değildir. Bu nedenle, fiziksel bilimlerde ölçme, sosyal bilimlere oranla daha kolay ve kesindir.
2. Somut varlıkları ölçmek üzere standart ve hassas ölçme araçları geliştirilmiştir. Fiziksel bilimler ölçek olarak en üstün seviyedeki bu ölçekten yararlanırlar. Sosyal bilimlerde kullanılan ölçeklerin, en üstün seviyede olanı aralıklı ölçeklerdir. Böylece, sosyal bilimlerdeki ölçme araçlarının yetersizliği, yapılan ölçmenin de yetersiz kalmasına neden olmaktadır.

weblep.com İçeriğidir , Telif ihlali ve izinsiz kullanım hakkında ihlal@weblep.com adresine mail atabilirsiniz.